25 Aralık 2020 CUMA Resmî Gazete Sayı : 31345
İçişleri
Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığından:
İŞLETMELER
VE İŞYERLERİNİN ARAÇ PARK HİZMETLERİNİN
(VALE)
YÜRÜTÜLMESİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, vale hizmeti sunumuna
ve alımına ilişkin gerçek ve tüzel kişilerin görev, yetki ve sorumlulukları ile
denetimlerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, vale hizmeti verecek ve
alacak işletmeler ile bu işletmelerde çalışacak görevlileri kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 13/10/1983
tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu, 14/6/1989 tarihli ve 3572
sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek
Kabulüne Dair Kanun, 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu,
10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı
Kararnamesinin 254 üncü maddesi ile 14/7/2005 tarihli ve 2005/9207 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İşyeri Açma ve Çalışma
Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğe dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Araç
teslim fişi: Aracın vale görevlisine teslimi anında vale görevlisi tarafından
doldurulan, bir nüshası vale görevlisinde, kopya nüshası ise sürücüde kalacak
olan, üzerinde işletmenin adı, sürücünün adı soyadı, aracın plakası,
düzenlendiği tarih, saat ve teslim alan görevlinin adı soyadı ile telefon
numarası ve araç kilometresinin yazılı olduğu dipkoçanlı
otokopili belgeyi veya şirket tarafından hazırlanan
bu bentteki şartları sağlayacak elektronik uygulamayı,
b) Mesleki Yeterlilik Belgesi:
Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından yetkilendirilmiş belgelendirme
kuruluşlarının düzenlediği Vale Görevlisi (Seviye 3) MYK Mesleki Yeterlilik
Belgesini,
c) Otopark: Birim park alanı
ölçüleri otomobillerin park etmesi için düzenlenmiş ve bu ölçülere araç boyları
uygunluk gösteren N1, N2, M2 ve G sınıfı araçların da park etmesine imkân veren
yol üstünde ya da yol dışında açık veya kapalı olarak düzenlenen alanı,
ç) Vale görevlisi: Vale hizmeti
almak isteyen sürücünün aracını park yasağı olmayan alanlara park eden ve istenildiğinde
aracı, tekrar araç sürücüsüne teslim eden görevliyi,
d) Vale hizmet bedeli: Esnaf
işletmeleri için 14/2/2008 tarihli ve 26787 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Esnaf ve Sanatkârlarca
Üretilen Mal ve Hizmetlerin Fiyat Tarifeleri Hakkında Yönetmeliğin 5 inci
maddesine ve tacirler için 15/12/2004 tarihli ve 25671 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tacir ve Sanayiciler Tarafından
Üretilen Mal ve Hizmetlerin Azami Fiyat Tarifelerinin Düzenlenmesi Hakkında
Yönetmeliğin 5 inci maddesine göre hazırlanan fiyat tarifesini aşmamak üzere
vale işletmesi tarafından belirlenen bedeli,
e) Vale hizmeti: Araç sürücüsünün
park yasağı olmayan alanlara aracının park edilip istenildiği zaman geri
getirildiği hizmeti,
f) Vale işletmesi: Vale hizmeti
vermek amacıyla kurulmuş, yetkili idarece İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına
İlişkin Yönetmelik hükümlerine göre işyeri açma ve çalışma ruhsatı almış,
kadrosunda en az tam zamanlı 3 (üç) adet vale görevlisi çalıştıran işletmeleri,
g) Vale noktası: Vale hizmetinin
verildiğini gösterir işaretlemelerin olduğu ve vale görevlisinin bulunduğu
alanı,
ğ) Yetkili
idare: Belediye sınırları ve mücavir alanlar dışı ile mevzuatta münhasıran il
özel idaresine yetki verilen hususlarda il özel idaresini; büyükşehir
belediyesi sınırları ve mücavir alanlar içinde büyükşehir belediyesinin yetkili
olduğu konularda büyükşehir belediyesini, bunların dışında kalan hususlarda
büyükşehir ilçe belediyesini; belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde
belediyeyi ve organize sanayi bölgesi sınırları içinde organize sanayi bölgesi
tüzel kişiliğini,
ifade eder.
Genel ilke
ve esaslar
MADDE 5 – (1) Sıhhi işyerleri ile umuma açık istirahat ve
eğlence yerlerinin kendileri veya hizmet satın alarak sözleşme imzaladıkları
vale işletmeleri eliyle verecekleri vale hizmeti ana faaliyet konusuna tali
faaliyet olarak işlenir. Ruhsatına vale hizmetini işletmeyen işyerleri bu
hizmeti veremez.
(2) Vale hizmeti en fazla 3 (üç)
kilometre yarıçap içerisinde karşılanır.
(3) Sürücü, vale hizmeti almaya
zorlanamaz.
(4) Vale görevlisi, işvereni
tarafından kendisine verilen vale hizmetine ilişkin görevleri yerine getirir.
Kendisi ya da işvereni dışında başka kişiler hesabına vale hizmeti yapamaz.
(5) Vale hizmet bedeli, esnaf
işletmeleri için Esnaf ve Sanatkârlarca Üretilen Mal ve Hizmetlerin Fiyat
Tarifeleri Hakkında Yönetmeliğin 5 inci maddesine ve tacirler için Tacir ve
Sanayiciler Tarafından Üretilen Mal ve Hizmetlerin Azami Fiyat Tarifelerinin
Düzenlenmesi Hakkında Yönetmeliğin 5 inci maddesine göre belirlenen fiyat
tarifesini geçemez.
(6) Vale hizmeti alan işyerleri,
vale hizmeti veren işletmeye kendi mülkiyeti içinde veya kiralayacağı otopark
alanında yer göstermek zorundadır. Bu alanda; vale görevlisinin bekleyebileceği
hizmete özel kapalı bir mekân oluşturulur.
(7) Otopark alanını kayıt altına
alacak güvenlik kamerası bulundurulur.
(8) Ücretsiz otopark alanları
içerisinde, karayollarında ve halkın kullanımına açık alanlarda vale hizmeti
için özel alan ayrılamaz.
(9) Vale hizmeti verilirken trafik
güvenliği ve düzeni ile ilgili olan ve 18/7/1997
tarihli ve 23053 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliğinde gösterilen diğer kural, yasak,
zorunluluk veya yükümlülüklere uyulmak zorundadır.
(10) Vale hizmetlerine ilişkin
olarak vale işletmesi ile işyeri arasında sözleşme düzenlenir. Bu sözleşmede
hizmeti alacak kişi veya kuruluşun adı, adresi, hizmetin kapsamı, personel
sayısı, hizmetin süresi ve diğer hususlar belirtilir. Hizmet sözleşmesinin bir
sureti vale hizmetinin başladığı gün mesai saati bitimine kadar ilgili vale
işletmesi tarafından yetkili idareye verilir. Bildirimin yapılacağı günün tatil
gününe rastlaması halinde bildirim, takip eden ilk mesai gününün mesai saati
bitimine kadar yapılır. Ayrıca, istihdam edilen vale görevlilerinin listesinin
birer sureti, vale görevlilerinin göreve başladığı tarihten itibaren on beş gün
içinde ilgili vale işletmesi tarafından yetkili idareye ve kolluk birimlerine
verilir.
Vale hizmeti
veren işletmeler ve işyerlerinde aranacak şartlar
MADDE 6 – (1) Vale hizmeti alan sürücülerin sahip olduğu
haklar kolaylıkla görülecek şekilde ilan edilir.
(2) Vale noktalarında; vale hizmeti
almanın zorunlu olmadığını belirtir levha herkesin göreceği şekilde asılır.
(3) Vale hizmet bedeli sürücünün
görebileceği şekilde tabelada belirtilir.
(4) Araç içerisinde kıymetli eşya
bırakılmamasına ilişkin uyarı yazısı bulundurulur.
(5) Kendi parseli içerisinde
otoparkı olan işyerleri, ücretsiz otopark alanlarına sürücüyü yönlendirmek için
yönlendirme işaretleri kullanırlar.
(6) Vale hizmeti sunulan alanlarda
vale görevlilerine farklı hava şartları için gerekli ekipmanlar
sağlanır.
(7) Araç teslim fişi bastırılıp vale
görevlisine teslim edilir.
(8) Vale/Garaj Sigorta poliçesi ve
üçüncü şahıs mali mesuliyet sigorta poliçesi yaptırılır.
Vale
görevlisinde aranacak şartlar
MADDE 7 – (1) Herhangi bir işletmede vale hizmetinde
çalıştırılacak kişilerde aşağıdaki şartlar aranır:
a) İlgili mevzuat hükümleri
kapsamında düzenlenen Vale Görevlisi (Seviye 3) MYK Mesleki Yeterlilik
Belgesine sahip olmak.
b) 26/9/2004
tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen
süreler geçmiş ve affa uğramış olsa bile; Devletin güvenliğine karşı suçlar,
anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, hırsızlık, uyuşturucu
veya uyarıcı madde; imal ve ticareti, kullanılmasını kolaylaştırmak, kullanmak
için satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da kullanmak, cinsel saldırı
suçlarından mahkûm olmamış olmak veya bu suçlardan hakkında kovuşturma
bulunmamak.
c) Son beş yıl içerisinde; bilinçli
taksirli olarak ölümlü trafik kazalarına karışmamış olmak, uyuşturucu veya
uyarıcı maddeler alarak ya da alkollü olarak araç kullanma ve hız kurallarını
ihlal nedeniyle sürücü belgesi birden fazla geri alınmamış olmak veya daimi
olarak iptal edilmemiş olmak.
ç) Kullanılacak araç cinsine uygun
sınıf sürücü belgesine sahip olmak.
Vale hizmeti
veren işletme ve işyerlerinin yetki ve sorumlulukları
MADDE 8 – (1) Aracın teslimi sırasında vale hizmeti veren
işletme ve işyerlerinin vale görevlileri tarafından sürücüye araç teslim fişi
verilir. Araç iadesi bu fiş ile yapılır.
(2) Vale hizmeti verilen işyerleri
hizmet aldığı vale işletmesiyle hizmet sözleşmesi yapmak zorundadır.
(3) Vale hizmeti veren işletme ve
işyerleri vale görevlisine tanıtım kartı düzenlemek ve kıyafet vermek
zorundadır.
(4) Vale hizmeti veren işletme ve
işyerleri söz konusu hizmetlere ilişkin olarak hizmet süresi içinde ortaya
çıkan araç hasarlarını, trafik cezalarını ve araç çekme bedellerini tazmin
etmek zorundadır.
(5) Vale hizmeti veren işletme ve
işyerleri ödenecek olan dördüncü fıkrada belirtilen tazminatları teminat altına
almak amacıyla gerekli sigorta poliçelerini yaptırıp bunları hizmet verdikleri
işletmeyle yaptıkları resmi hizmet sözleşmesi ekinde sunmak zorundadır. Bu
poliçeleri sözleşme ekinde talep etmek, vale hizmeti alan işletmenin
sorumluluğundadır.
(6) İşletme, çalıştırdığı vale
görevlisinin yetkili idarece kendileri için belirlenen alanlar dışındaki
alanlara araç park etmemesini sağlamak zorundadır.
Vale
görevlisinin sorumlulukları
MADDE 9 – (1) Vale görevlisi olarak görev yapan kişiler;
a) Vale tanıtım kartı takmak ve vale
kıyafeti giymek,
b) Sürücüden aracı araç teslim fişi
ile teslim alıp fişin bir suretini sürücüye vermek, diğer suretini kendisinde
bulundurmak,
c) Araçları sürücünün istediği
zamanda teslim alıp teslim etmek,
ç) Aracı teslim aldığı şekilde
teslim etmek,
d) Araçları, bağlı bulunduğu işletme
için yetkili idarece belirlenen alanlar içine park etmek,
e) Teslim aldığı aracı kullanırken
trafik kurallarına uymak,
zorundadır.
Vale tanıtım
kartı
MADDE 10 – (1) Vale hizmeti veren işletme veya işyerleri
tarafından her vale görevlisine Ek-1’de yer alan fotoğraflı vale tanıtım kartı
verilir.
(2) Tanıtım kartında vale
görevlisinin adı, soyadı, çalıştığı işyerinin veya işletmenin adı yer alır.
(3) Vale görevlisi tanıtım kartını
görev alanı ve süresi içerisinde herkes tarafından görülebilecek şekilde
yakasında taşır.
Kıyafet
MADDE 11 – (1) Vale hizmeti veren işletme veya işyerleri
tarafından her vale görevlisine üzerinde işyeri veya işletmeyi tanıtıcı isim,
işaret, logo ile ışığı yansıtan “VALE” ibaresi bulunan
ve vale görevlisi olduğunu gösterir ayırt edici kıyafet verilir.
Şikâyetlerin
değerlendirilmesi ve denetim
MADDE 12 – (1) İlgili valilik veya kaymakamlıkça vale
hizmetlerinin belli aralıklarla denetimi için ilgili vali veya kaymakam
tarafından belirlenen kişinin başkanlığında; yetkili idare, emniyet veya
jandarma, şoförler odası ve ilgili vali veya kaymakam tarafından belirlenen
vale hizmetleri alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşu
temsilcilerinden bir denetim komisyonu oluşturulur. Komisyon vale
işletmelerinin bu Yönetmeliğe uygun faaliyet gösterip göstermediği, varsa şikâyetlerin
değerlendirilmesi hususlarında yerinde denetim yapar.
(2) Denetim sonucu tespit edilen
aykırılıklar yetkili kurumlara gereği yapılmak üzere iletilir.
İdari
yaptırım
MADDE 13 – (1) 5 inci maddenin altıncı ve sekizinci
fıkraları ile 8 inci maddeye aykırı hareket eden işletmelerin İşyeri Açma ve
Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin ek 3 üncü maddesine göre işlem tesis
edilir.
(2) 5 inci maddenin dokuzuncu
fıkrasına aykırı hareket edenlere 2918 sayılı Kanunun ilgili hükümlerine göre
idari yaptırım uygulanır.
(3) Karayolu üzerinde park yerini
tespite yetkili idare veya bu idare tarafından işletme izni verilen vale
işletmeleri dışında karayolu üzerindeki park alanlarına park edenlerden ücret
alan veya almaya teşebbüs edenler hakkında 2918 sayılı Kanunun 79 uncu
maddesine istinaden işlem yapılır. Yetkili idarece kendileri için belirlenen
alanlar dışındaki alanlara park eden araçlardan ücret alan veya almaya teşebbüs
eden vale işletmesi/vale görevlisi hakkında da bu madde hükümleri uygulanır.
(4) Belediye sınırları içerisinde 11/4/2007 tarihli ve 26490 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Belediye Zabıta Yönetmeliğinin 10 uncu maddesine göre denetimlerde
varsa tespit edilen eksiklik ve aksaklıkların denetim raporunda ve tutanağında
belirtilen sürede giderilmesi ihtar edilir. Belirtilen sürede eksiklik ve
aksaklıkların giderilmemesi halinde vale faaliyeti yetkili idarelerce eksiklik
ve aksaklıklar giderilene kadar durdurulur.
(5) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı
hareket edenlere ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 22 nci ve 32 nci maddelerine göre
idari yaptırım uygulanır.
Geçiş hükmü
GEÇİCİ MADDE
1 – (1) Bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi 1/1/2023 tarihine kadar uygulanmaz.
Yürürlük
MADDE 14 – (1) Bu Yönetmelik 1/7/2021
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 15 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini İçişleri Bakanı
ile Çevre ve Şehircilik Bakanı müştereken yürütür.